"Raport o stanie wojennym" to lektura obowiązkowa, która od niedawna pojawiła się w szkołach ponadpodstawowych. Przeszukując Internet nie znajdziemy zbyt wiele pomysłów na jej omówienie. Dodatkowym utrudnieniem jest fakt, że każdy nauczyciel sam decyduje o wyborze opowiadania ze zbioru Marka Nowakowskiego. Przygotowując się do zajęć z moimi uczniami, wybrałam dwa teksty do omówienia - "Paw" i "Kanarek", a swoim pomysłem na tę lekturę postanowiłam podzielić się na blogu.
Lekcję rozpoczynam od kontekstu historycznego i podania podstawowych faktów na temat stanu wojennego w Polsce - ramy czasowe: wprowadzenie i zniesienie 13.12.1981-22.07.1983, zawieszenie 31.12.1982, niezgodność z konstytucją PRL.
Następnie wspólnie oglądamy krótki film Teleranek Jaruzelskiego - codzienność w stanie wojennym. Historia Bez Cenzury. Proszę uczniów, by oglądając, notowali informacje na temat realiów życia w stanie wojennym. Po projekcji filmu młodzież pracuje metodą sztafety - jedna osoba podaje zanotowany przez siebie fakt na temat wydarzenia historycznego, po czym wskazuje kolejną, która podaje inną informację. Uczniowie muszą słuchać w skupieniu wypowiedzi poprzedników, by nie powtarzać wskazanych faktów. Sesja kończy się po decyzji nauczyciela lub po wysłuchaniu określonej liczby osób.
W kolejnym etapie uczniowie w dowolnych źródłach wyszukują informacje na temat autora i jego związków ze stanem wojennym. Dzielą się zdobytą wiedzą na forum klasy.
Przechodzimy do omówienia tekstów, z treścią których młodzież zapoznaje się w domu. Zaczynamy od zestawienia wiedzy zdobytej na temat stanu wojennego z tym, co opisane przez Nowakowskiego, zwracamy uwagę na realia życia (kontakty interpersonalne, rozmowy telefoniczne, cenzura, zachowania ludzi, etc.).
Następnie zadaniem uczniów jest interpretacja tytułów i wskazanie, czy oba pełnią tę samą rolę. Nauczyciel zwraca także uwagę na postać Murzyna, która pojawia się w opowiadaniu "Paw". To doskonała okazja, żeby porozmawiać na temat dyskryminacji. Tu można wykorzystać pomysły z innej mojej lekcji Spotkanie z Innym w kulturze, czyli zmień perspektywę. Mówiąc o postaci Murzyna należy zwrócić uwagę na wartościujące negatywnie obecnie znaczenie tego słowa i skonfrontować je z opisem postaci przez Nowakowskiego (postać jako symbol życia w luksusie oraz jako marzenie o wolności, kontrast przepychu i biedy).
Na koniec nauczyciel zapisuje na tablicy przykładowe zadanie maturalne z serii niejawnych, które uczniowie przygotowują do zaprezentowania:
Jak artyści przedstawiają realia życia w Polsce w stanie wojennym? Omów zagadnienie na
podstawie zamieszczonego poniżej materiału oraz wybranego utworu literackiego.
Filip Polaczek, W grudniową noc, praca przygotowana na konkurs Stan wojenny oczami współczesnych, dostęp online https://www.solidarnosc.rzeszow.org.pl/13-grudnia-pamietamy/
Nauczyciel wspomina także o możliwości obejrzenia filmu Babilon. Raport o stanie wojennym w reżyserii marka Bukowskiego. Film powstał na kanwie książki Marka Nowakowskiego i może stanowić kontekst na egzaminie maturalnym.
Ciekawe pomysły na omówienie lektury prezentuje także Paweł Domzalski w prezentacji Rozmowa kontrolowana... Polecam.
Agata Karolczyk-Kozyra
Komentarze
Prześlij komentarz