O OCENIANIU KSZTAŁTUJĄCYM, MOTYWACJI I ROLI MYŚLOGRAFII W NAUCZANIU ZDALNYM

Ostatnio coraz częściej w różnych grupach dla nauczycieli zauważyć można skargi i żale na temat spadku formy i braku motywacji uczniów podczas zdalnego nauczania. Nie ma się co młodym ludziom dziwić. W większości przypadków są zarzuceni ogromną ilością zadań do samodzielnego wykonania. Wielu nauczycieli wypracowało sobie określone metody i trzyma się ich kurczowo, nie biorąc pod uwagę, że ciągłe dawanie zadań w tej samej formie, choćby najbardziej atrakcyjnej, po jakimś czasie staje się po prostu nudne i męczące. Jeżeli nauczyciel na każdej lekcji daje prezentację to siłą rzeczy po którejś kolejnej nastąpi "zmęczenie materiału". Podobnie jest z innymi formami pracy, dlatego tak ważne jest urozmaicanie zajęć, przecież w klasie też nie prowadzimy każdej lekcji tak samo. Świetnym pomysłem jest na przykład zaproszenie gościa na lekcję, który w odmienny sposób opowie o jej temacie. Każda lekcja powinna być swego rodzaju niespodzianką, powinna zaskakiwać uczniów, bo dzięki temu łatwiej zapamiętują oni to, co chcemy im przekazać.

Kolejnym problemem podczas zdalnego nauczania jest kwestia oceniania i przeprowadzania sprawdzianów. I tu znów szaleństwo w grupach:" Jak zrobić test? Jak oceniacie? Jak przeprowadzacie prace klasowe i sprawdziany?" A ja zastanawiam się po co? Czy to w ogóle jest konieczne w obecnej sytuacji? Szczególnie teraz mamy okazję skupić się na ocenianiu kształtującym i jego roli. To doskonały moment, by za jego pośrednictwem pokazywać uczniom jak się uczyć. Ta umiejętność przyda im się przecież na całe życie. Czym jest bowiem ocenianie kształtujące? To ocenianie, które służy planowaniu pracy i wyboru właściwej strategii nauczania. Rolą nauczyciela w tym procesie jest stwarzanie sytuacji, w których uczniowie efektywnie się uczą, przy jednoczesnym kreowaniu środowiska sprzyjającego uczeniu się. Chcąc to osiągnąć, należy poznać kilka podstawowych zasad oceniania kształtującego:

jest ono ściśle związane ze skutecznym planowaniem
koncentruje się na tym, w jaki sposób uczniowie się uczą
jest istotne podczas realizacji całego procesu dydaktycznego od planowania po ocenę osiągnięć
jest kluczową umiejętnością dydaktyczną
ma oddziaływanie emocjonalne
wpływa na motywacje ucznia
kieruje uwagę na kryteria sukcesu
daje uczniom konstruktywne wskazówki, jak mogą poprawić swoje wyniki i w jaki sposób mogą się rozwijać
wspomaga samoocenę
odnosi się do wszystkich kategorii osiągnięć.

Wykorzystując te reguły mamy wpływ na motywację uczniów. Wcale nie musimy przeprowadzać kolejnego testu, czy sprawdzianu. Krótko przed tym jak zaczęło się zdalne nauczanie, kończyłam omawiać z moimi licealistami literaturę i kulturę średniowiecza. Nadszedł zatem czas na podsumowanie dużej i ważnej epoki. Nie zapowiedziałam jednak sprawdzianu, a poprosiłam uczniów, by zamiast niego wykonali notatki wizualne na temat średniowiecza. Mieli w nich uwzględnić wszystko, czego się nauczyli. Pokazałam im kilka zasad tworzenia takich notatek i cierpliwie czekałam na rezultaty pracy. Od kilku lat mam świadomość, że rysowania korzystnie wpływa na nasz rozwój. Pomaga usystematyzować wiedzę, pomysły, plany i myśli. Notowanie obrazami poprawia też koncentrację, umiejętność uczenia się i zapamiętywania nowych informacji. Rysowanie notatek ma również charakter polisensoryczny, czyli jest procesem opierającym się na odbieraniu bodźców zmysłowych. Sporządzając notatkę wizualną angażujemy trzy zmysły - słuch, dotyk, wzrok. Rysowanie angażuje nas także w proces przetwarzania informacji. Musimy dokonywać wyboru najistotniejszych treści, zastanowić się, co narysujemy i w jaki sposób. Skupiamy się więc na tym, co robimy. Należy tez podkreślić, że połączenie słowa z rysunkiem jest zgodne z teorią z zakresu psychologii poznawczej, z tzw. koncepcją podwójnego kodowania. Polega ona na tym, że człowiek koduje informacje dwoma niezależnymi kanałami - werbalnym i wizualnym. Wynika z tego jasno, że słowo połączone z rysunkiem dotrze do nas szybciej niż tylko słowo przeczytane lub usłyszane. Zobaczcie notatki wizualne moich licealistów. Jestem pewna, że dzięki myślografii usystematyzowali i utrwalili swoją wiedzę na temat średniowiecza. Sprawdzian naprawdę nie był w tej sytuacji potrzebny!