FUKO w edukacji, czyli o motywującej roli informacji zwrotnej

Nikt nie lubi krytyki, jednak w szkole często się zdarza, że mamy z nią do czynienia. Reagujemy na niewłaściwe zachowania uczniów, wystawiamy negatywne oceny. Budowanie właściwych relacji między nauczycielem a uczniami, wychowawcą a rodzicami, czy wreszcie między dyrektorem a pracownikami nie należy do łatwych zadań. W świecie, w którym łatwo ulegamy emocjom, często negatywnym, trzeba uczyć się różnych sposobów, za pomocą których zwracamy uwagę innym. Dotychczasowe metody, np. lubiana przeze mnie  "metoda kanapki", okazują się być przestarzałe, dlatego szukam nowych rozwiązań, które mogę wykorzystać zarówno w pracy nauczyciele, jak i dyrektora. Ważne dla mnie jest, by krytyka, którą przekazuję nie raniła, a skłaniała do refleksji i w konsekwencji do zmiany.

Jednym ze sposobów, który poznałam ostatnio i którym chciałabym się podzielić jest metoda FUKO. Łączy ona asertywną postawę z konstruktywną krytyką. Opiera się na jasnym wyrażeniu opinii, przy jednoczesnym poszanowaniu rozmówcy. Poniższa infografika przedstawia, na czym polega metoda.

Model opiera się na czterech zagadnieniach:

F - Fakty - podajemy fakty, a nie ich interpretację.

U - Ustosunkowanie się - wyrażamy własne uczucia względem faktów.

K - Konsekwencje - zwracamy uwagę na skutek, efekt końcowy, pamiętając, że konsekwencje to nie to samo co sankcje.

O - Oczekiwania - sprecyzowanie i przedstawienie konkretnych oczekiwań na przyszłość.

Metoda ta sprawdza się w praktyce, ponieważ sposób przekazywania informacji zwrotnej opiera się na faktach i oczekiwaniach, przy jednoczesnym wskazaniu konsekwencji niewłaściwego działania. Chcąc jeszcze bardziej zmotywować drugą osobę do działania i do zmiany można KONSEKWENCJE zamienić na KORZYŚCI.

Więcej na temat metody FUKO znajdziecie tutaj. Poniżej podaję jeszcze jedną infografikę, autorstwa Anny Jankowskiej, przedstawiającą model FUO, który stał się podstawą do powstania metody FUKO. Jak podaje Anna Jankowska, model ten opiera się na modelu kwadratu komunikacyjnego, zaproponowanego w 1981 r. przez F. Schulza von Thuna. Według autora teorii wypowiedź powinna opierać się na faktach, ujawnianiu, relacjach i apelu. 

Stosowanie metody FUKO to jednocześnie stosowanie języka żyrafy, opierającego się na rozpoznawaniu uczuć i potrzeb, o których w książce "Porozumienie bez przemocy" pisał Marshall Rosenberg. Chcąc pomóc uczniowi lub pracownikowi rozwinąć się, zmienić, podnieść swoje kompetencje, warto stosować metodę FUKO. Zwiększa ona bowiem motywację do działania, przy jednoczesnym wskazaniu konkretnie tego, co należy zmienić.

Pamiętajmy, że edukacja opiera się na relacjach, na każdej płaszczyźnie, a szkoła ma być miejscem bezpiecznym i przyjaznym dla każdego - UCZNIA, NAUCZYCIELA, RODZICA.

                                                                                    Kreatywny polonista

                                                                                   Agata Karolczyk-Kozyra