Przejdź do głównej zawartości

"Raport o stanie wojennym" - lekcja polskiego o czasach trudnych politycznie.

 

"Raport o stanie wojennym" to lektura obowiązkowa, która od niedawna pojawiła się w szkołach ponadpodstawowych. Przeszukując Internet nie znajdziemy zbyt wiele pomysłów na jej omówienie. Dodatkowym utrudnieniem jest fakt, że każdy nauczyciel sam decyduje o wyborze opowiadania ze zbioru Marka Nowakowskiego. Przygotowując się do zajęć z moimi uczniami, wybrałam dwa teksty do omówienia - "Paw" i "Kanarek", a swoim pomysłem na tę lekturę postanowiłam podzielić się na blogu. 

Lekcję rozpoczynam od kontekstu historycznego i podania podstawowych faktów na temat stanu wojennego w Polsce - ramy czasowe: wprowadzenie i zniesienie 13.12.1981-22.07.1983, zawieszenie 31.12.1982, niezgodność z konstytucją PRL.
Następnie wspólnie oglądamy krótki film Teleranek Jaruzelskiego - codzienność w stanie wojennym. Historia Bez Cenzury. Proszę uczniów, by oglądając, notowali informacje na temat realiów życia w stanie wojennym. Po projekcji filmu młodzież pracuje metodą sztafety - jedna osoba podaje zanotowany przez siebie fakt na temat wydarzenia historycznego, po czym wskazuje kolejną, która podaje inną informację. Uczniowie muszą słuchać w skupieniu wypowiedzi poprzedników, by nie powtarzać wskazanych faktów. Sesja kończy się po decyzji nauczyciela lub po wysłuchaniu określonej liczby osób.
W kolejnym etapie uczniowie w dowolnych źródłach wyszukują informacje na temat autora i jego związków ze stanem wojennym. Dzielą się zdobytą wiedzą na forum klasy.
Przechodzimy do omówienia tekstów, z treścią których młodzież zapoznaje się w domu. Zaczynamy od zestawienia wiedzy zdobytej na temat stanu wojennego z tym, co opisane przez Nowakowskiego,  zwracamy uwagę na realia życia (kontakty interpersonalne, rozmowy telefoniczne, cenzura, zachowania ludzi, etc.).
Następnie zadaniem uczniów jest interpretacja tytułów i wskazanie, czy oba pełnią tę samą rolę. Nauczyciel zwraca także uwagę na postać Murzyna, która pojawia się w opowiadaniu "Paw". To doskonała okazja, żeby porozmawiać na temat dyskryminacji. Tu można wykorzystać pomysły z innej mojej lekcji Spotkanie z Innym w kulturze, czyli zmień perspektywę. Mówiąc o postaci Murzyna należy zwrócić uwagę na wartościujące negatywnie obecnie znaczenie tego słowa i skonfrontować je z opisem postaci przez Nowakowskiego (postać jako symbol życia w luksusie oraz jako marzenie o wolności, kontrast przepychu i biedy).

Na koniec nauczyciel zapisuje na tablicy przykładowe zadanie maturalne z serii niejawnych, które uczniowie przygotowują do zaprezentowania:
Jak artyści przedstawiają realia życia w Polsce w stanie wojennym? Omów zagadnienie na podstawie zamieszczonego poniżej materiału oraz wybranego utworu literackiego.
Filip Polaczek, W grudniową noc, praca przygotowana na konkurs Stan wojenny oczami współczesnych, dostęp online https://www.solidarnosc.rzeszow.org.pl/13-grudnia-pamietamy/ 

Nauczyciel wspomina także o możliwości obejrzenia filmu Babilon. Raport o stanie wojennym w reżyserii marka Bukowskiego. Film powstał na kanwie książki Marka Nowakowskiego i może stanowić kontekst na egzaminie maturalnym.

Ciekawe pomysły na omówienie lektury prezentuje także Paweł Domzalski w prezentacji Rozmowa kontrolowana... Polecam.



                                                                    Agata Karolczyk-Kozyra

Komentarze

Prześlij komentarz

Popularne posty z tego bloga

11 listopada - scenariusz uroczystości z okazji Narodowego Święta Niepodległości "Nie ma sprawy ważniejszej niż Polska"

Rocznica odzyskania niepodległości to jedno z najważniejszych świąt w kalendarzu szkolnym, ponieważ kształtuje postawy patriotyczne i uczy szacunku do historii ojczystej. Wpisuje się zatem nie tylko w rozwijanie kompetencji kluczowych, ale przede wszystkim w realizację założeń polityki oświatowej państwa. O różnych pomysłach na świętowanie Dnia Niepodległości pisałam już tutaj , tutaj i jeszcze tutaj . Na podanych stronach znajdziecie nie tylko opisy uroczystości szkolnych, ale też gotowe pomysły na lekcje otwarte i pokazowe, gry edukacyjne i wieczory filmowe. W mojej szkole niemalże od piętnastu lat z okazji Narodowego Święta Niepodległości odbywa się uroczysta akademia o randze powiatowej, w której uczestniczą władze powiatowe i miejskie oraz społeczność szkolna. Przygotowanie co roku nowego scenariusza, utrzymującego wysoki poziom, to trudne wyzwanie, dlatego zawsze pod uwagę fakt, by był on przygotowany tak, aby młodzież licealna  zainteresowała się tym, co dzieje się na s
2 komentarze
Czytaj więcej

PIERWSZA LEKCJA, czas start!

Nowy rok szkolny zbliża się wielkimi krokami, dlatego warto zastanowić się nad pierwszą lekcją i to właśnie jej poświęcony jest dzisiejszy wpis. Wielu polonistów, zwłaszcza tych, którzy zaczynają pracę w szkole, zastanawia się jak zacząć, by było ciekawie, inaczej niż zwykle, by zrobić dobre wrażenie na uczniach, z którymi zaczyna się pracę. To już nie te czas, kiedy to nauczyciel, wchodząc do klasy, budził strach i swoją osobą sprawiał, że natychmiast robiło się cicho. Ci, którzy robią tak nadal, z pewnością nie będą się cieszyć autorytetem wśród młodych ludzi. Dziś nauczyciel musi być kreatywny, to tutor [1] lub coach [2] , a może nawet tutor i coach jednocześnie, dlatego już od pierwszych zajęć musi jasno określić cele współpracy z uczniami. Nie od dziś wiadomo, że pierwsza lekcja z reguły poświęcona jest zaprezentowaniu przedmiotowego systemu oceniania oraz zapoznaniu z kanonem lektur na dany rok szkolny. Można ją jednak urozmaicić na kilka sposobów. Otrzymując nową klasę
4 komentarze
Czytaj więcej

JAK PRACOWAĆ METODĄ STACJI ZADANIOWYCH na lekcjach języka polskiego?

Cieszę się, że zaglądacie na mojego bloga i szukacie tu inspiracji. Dziś pomysł uniwersalny, który można wykorzystać na każdym poziomie edukacyjnym. Metodę tę poznałam dzięki nauczycielom języka polskiego, którzy udzielają się w grupach dla polonistów  na Facebooku. Stacje zadaniowe, bo o nich mowa, to jedna z ciekawszych metod aktywizujących, która polega na zmienności zadań, sposobu ich wykonania oraz na dosłownej zmianie miejsca pracy. Uczniowie pracują na przygotowanych wcześniej stanowiskach, zawierających zadania z określonej partii materiału. Podczas lekcji nauczyciel jest wyłącznie obserwatorem. metoda ta zachwyciła mnie do tego stopnia, że często wykorzystuję ją podczas zajęć. Pracuję nią chętnie, ponieważ widzę, że uczniom również się podoba. Stacje zadaniowe często pomagają utrwalić i usystematyzować nam wiedzę na temat omawianych lektur. Jak przygotować się zatem do pracy metodą stacji zadaniowych? Oto kilka praktycznych wskazówek: 1. Należy odpowiednio przygoto
5 komentarzy
Czytaj więcej