POMYSŁ NA STARE PODRĘCZNIKI

Przygotowując się do nowego roku szkolnego zabrałam się za porządkowanie wszelkich pomocy dydaktycznych. Przez kolejne lata pracy w gimnazjum i liceum trochę się już tego nazbierało. Szczególną uwagę zwróciłam na stare i nieaktualne już podręczniki do gimnazjum. Początkowo odłożyłam je na makulaturę z myślą, że niestety już do niczego nie będą potrzebne. Nagle jednak do głowy przyszła mi pewna myśl... Przecież nie muszę wyrzucać ich tak od razu, mogę wykorzystać ich zasoby, by urozmaicić moje lekcje. I tak zrodziły się kolejne pomysły.

Po przejrzeniu podręczników, zabrałam się za wycinanie krótkich biogramów pisarzy, reprodukcji obrazów oraz ciekawych zdjęć. Pomysły, które przyszły mi do głowy, wykorzystam zarówno w pracy z gimnazjalistami, jak i z licealistami. Będą one pewnego rodzaju powtórką przed egzaminem maturalnym i gimnazjalnym. Jednocześnie mogą stanowić rozgrzewkę lekcji.

Zacznę od pomysłów na wykorzystanie obrazów, ilustracji i zdjęć.

POMYSŁ 1

Uczniowie losują obraz lub zdjęcie. Krótko omawiają, co przedstawia wylosowana ilustracja. Zastanawiają się do omówienia jakich tematów, motywów mogą wykorzystać dzieło oraz przywołują konteksty z literatury i sztuki.

            POMYSŁ 2

Może stanowić uzupełnienie pierwszego lub zostać zrealizowany samodzielnie. Po wylosowaniu obrazu uczniowie wyszukują informacje na temat twórcy, określają epokę, w której powstało dzieło oraz rodzaj malarstwa. Wskazują najistotniejsze założenia epoki na obrazie oraz podają cechy rozpoznanego malarstwa.

            DODATKOWY POMYSŁ DLA GIMNAZJUM LUB SZKOŁY PODSTAWOWEJ

Uczniowie losują obraz. Korzystając z różnych źródeł, szukają informacji o twórcy działa. Następnie pod kierunkiem nauczyciela przypominają zasady tworzenia opisu obrazu. Pracując samodzielnie lub w parach, dokonują opisu wylosowanego obrazu. W ten nieco odmienny sposób można powtórzyć jedną z form obowiązujących na egzaminie. Na koniec nauczyciel sprawdza rezultaty pracy uczniów w dowolnej formie (np. głośne odczytanie przykładowych wypowiedzi).

Pomysły na wykorzystanie biogramów pisarzy.

            POMYSŁ 1

Uczniowie losują noty biograficzne. Zapoznają się z tekstem, a następnie układają do niego pytania otwarte związane z życiem i twórczością wylosowanego pisarza. Można określić liczbę pytań lub poprosić uczniów, by ułożyli ich jak najwięcej.W drugim przypadku nie prosimy jednak, by były to wyłącznie pytania otwarte. Łączymy ćwiczenie z metodą aktywizującą, „techniką zadawania pytań”, a jednocześnie uczymy tzw. „myślenia pytajnego”, czyli twórczego widzenia świata. Po zakończeniu pracy przez uczniów analizujemy wspólnie zadane przez nich pytania, zwracając uwagę na te, których jest najwięcej oraz na te, które pojawiły się sporadycznie lub nie pojawiły się wcale. Uczymy w ten sposób umiejętnego zadawania pytań oraz rozwijamy zdolność dostrzegania i definiowania problemów. Rodzaje pytań, na które warto zwrócić uwagę:

1. pytania faktologiczne – co? kto? gdzie?
2. pytania proceduralne – jak? w jaki sposób?
3. pytania organizujące informacje

-         pytania o cel – obiektywne (dlaczego?), przypuszczające (dlaczego nie?)

-         pytania hipotetyczne – co się zdarzy dalej?

-         pytania spekulatywne – co by było gdyby?, co się zdarzy jeśli?

           POMYSŁ 2

Celem ćwiczenia jest kształcenie umiejętności pisania streszczenia logicznego. Mogą do tego posłużyć nieco dłuższe noty biograficzne. Uczniowie losują biogramy pisarzy. Po zapoznaniu się z nimi piszą streszczenie logiczne tekstu (40-60 słów). W ten sposób utrwalają umiejętność niezbędną podczas egzaminu maturalnego.W gimnazjum lub szkole podstawowej ćwiczenie to może zostać nieco zmienione. Uczniowie wybierają z wylosowanych tekstów najważniejsze informacje o pisarzach, a następnie tworzą streszczenie. Można określić na początek ilość słów, np. 60 oraz poprosić uczniów, by swoje streszczenie w kolejnym etapie skrócili jeszcze do 40 słów, jednak w taki sposób, by zachowali sens noty biograficznej.

Większość z Was na pewno też posiada w swoich zasobach nieaktualne podręczniki. Zamiast oddawać je na makulaturę lub zostawiać na półkach z myślą "kiedyś się przydadzą, na pewno je wykorzystam", przejrzyjcie je i zacznijcie działać. Może przyjdą Wam do głowy jeszcze ciekawsze pomysły, a może zainspirujecie się moimi. Podzielcie się tym w komentarzach :)

                                                                                                                    Agata Karolczyk-Kozyra

Tu znajdziecie więcej o "Myśleniu pytajnym":
1. http://www.upcycling.edu.pl/2014/12/trening-kreatywnosci-to/
2. https://www.szkolnictwo.pl/index.php?id=PU6574
3. http://kreatywnosc.zobaczyc.org/tag/myslenie-pytajne/